W hołdzie założycielom Polskiej Rady Ludowej

Spotkaniem przy tablicy pamiątkowej poświęconej założycielom Polskiej Rady Ludowej w Lęborku rozpoczęły się obchody Święta Niepodległości w powiecie lęborskim. Hołd twórcom Rady Ludowej złożyli mieszkańcy miasta, samorządowcy, politycy, przedsiębiorcy i harcerze.

W dniu wczorajszym pamięć działaczy Polskiej Rady Ludowej uhonorowali: wiceprzewodniczący Rady Powiatu: Marian Borek i Witold Krużycki, członek Zarządu Powiatu Ryszard Wenta oraz radny Marek Kuriata. Miasto Lębork reprezentowali zastępcy burmistrza: Teresa Ossowska-Szara i  Jerzy Pernal. Środowisko przedsiębiorców (którzy niegdyś ufundowali tablicę pamiątkową) reprezentował prezes Lęborskiego Klubu Przedsiębiorców Jerzy Tyrakowski. Nie zabrakło delegacji żołnierzy z I Lęborskiego Batalionu Zmechanizowanego im gen. Jerzego Jastrzębskiego.

Działacze Polskiej Rady Ludowej za cel postawili sobie oderwanie od Niemiec powiatu lęborskiego i Kaszub i przyłączenie ich do państwa polskiego. Na jej czele w Lęborku stanął pochodzący z Borka Kamiennego w powiecie kartuskim Stefan Hazuka. Wspólnie z Józefem Czyżewskim i Szczepanem Graczem występował podczas wiecu w styczniu 1919 r. głosząc hasła o przyłączeniu powiatów lęborskiego i bytowskiego do Polski. Takie działanie Niemcy traktowali jako zdradę państwa, za co działacze zostali aresztowani. W 1884 Czyżewski był inicjatorem powstania Towarzystwa Ludowego „Jedność”, którego celem było prowadzenie akcji oświatowej i patriotycznej wśród zamieszkujących w Gdańsku Polaków. W 1904 przekształciło się ono w Związek Polskich Towarzystw Ludowych. W 1905, w ramach organizacji "Straż", pełnił funkcję tajnego polskiego starosty na miasto i powiat Gdańsk, któremu podlegało 70 komisarzy terenowych. Polityczne zaangażowanie Czyżewskiego spowodowało, że należąca do niego drukarnia w 1918 roku została zdemolowana przez niemiecką bojówkę. Nie zaprzestał jednak działalności i kilka miesięcy później, w 1919 r. zakładał na zjeździe w Gdańsku Polskie Stronnictwo Ludowe. Stefan Hazuka był pierwszym przewodniczącym działającej (z inicjatywy Czyżewskiego) w Lęborku Rady Ludowej. Za działalność polityczną więziony w Lęborku i Słupsku. Po ucieczce z więzienia, po zakończeniu I wojny światowej rozpoczął działalność w Straży Ludowej w polskim Wejherowie. Organizowaniem oddziałów Straży Ludowej zajmował się też związany ideologicznie z Czyżewskim i Hazuką weterynarz Szczepan Gracz. Współtworzył także Powiatową Radę Ludową w Lęborku i polskie rady ludowe na terenie powiatu lęborskiego. Powiat lęborski delegował go do Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, w którym wybrano go do prezydium. W Gdańsku brał udział w pracach Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej i współredagował dwutygodnik „Polnische Warte”. Działalności politycznej towarzyszyła działalność naukowa. W 1923 obronił doktorat na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W pomorskim organizował polską służbę weterynaryjną. Był specjalistą w zakresie przeciwdziałania chorobom zakaźnym zwierząt. Po śmierci żony, wstąpił do zakonu pallotynów.

Autorem pamiątkowej tablicy poświęconej twórcom Polskiej Rady Ludowej jest z pochodzenia lęborczanin – artysta rzeźbiarz Tomasz Sobisz.

Źródło: Starostwo Powiatowe w Lęborku